Gerçek bir katana alırken neden fiyatlar çok farklıdır?
Katana fiyatlarının geniş aralığı, temelde “gerçek” tanımına ve üretim yöntemine bağlıdır. Seri üretim paslanmaz çelik replika ile Japon ustaların (tosho) yaptığı tamahagane’den katlanarak dövülmüş nüfuz edici nihonto arasında hem malzeme hem işçilik, hem de kültürel değer farkı vardır. Malzeme kalitesi, çeliğin türü ve karbon kontrolü, katlama sayısı, hamonun (sıvama hattı) gerçekliği, kabza (tsuka), tsuba (el koruması) ve saya (kın) gibi tamamlayıcı parçaların el işçiliği fiyatı doğrudan etkiler. Ayrıca ustanın ünü, imzası (mei) ve kılıcın belgelenmiş geçmişi (provenans) fiyatı katlayan diğer ana faktörlerdir.
Seri üretim replika ve “decorative” katana fiyat aralığı
Piyasanın en alt ucunda, dekoratif amaçlı üretilmiş, genellikle çin menşeli veya düşük alaşımlı paslanmaz çelikten yapılmış katana replikaları bulunur. Bu ürünler duvara asmak, cosplay veya film prop’u amaçlı tasarlanır; keskinlik, esneklik ve geleneksel sertleştirme süreçleri yoktur. Fiyatları genelde çok erişilebilir olup birkaç on dolardan birkaç yüz dolara kadar değişir. Kalitesiz modeller kısa ömürlü olduğundan gerçek bir “kılıç” beklentisiyle alınmamalıdır.
Orta seviye el yapımı ve modern tamir replika aralığı
Daha üst segmentte, ustalar veya küçük atölyeler tarafından yapılan, nispeten iyi çelikler (modern yüksek karbonlu çelikler) ve daha iyi işçilik kullanılan katanalar bulunur. Bunlar genellikle işlevseldir, kesme testlerinden geçebilecek standartta yapılır ve 500–3000 USD aralığında yoğunlaşır. Kabza, saya ve tsuba gibi parçaların kalitesi, el işçiliği ve nihonto’ya yaklaşan dövme teknikleri bu grupta belirleyicidir.
Gerçek Japon nihonto — tamahagane ile el yapımı fiyatları
Gerçek, geleneksel yöntemde yapılmış Japon katanalar (tamahagane kullanılan, usta tarafından katlanıp su verilip temperlenmiş olanlar) tamamen başka bir kategori oluşturur. Bu katanalar hem malzeme hem de ustalık açısından yüksek maliyetlidir; 3000 USD’den başlayıp, usta, detay, hamon kalitesi ve tarihsel tekniklere göre 10.000–50.000 USD veya daha üstüne çıkabilir. Eğer ustanın adı biliniyor, kılıç imzalı (mei) ve belgelenmişse fiyatlar astronomik hale gelir.
Antika nihonto ve koleksiyoncu pazarındaki değerler
Tarihi, imzası olan veya belirli savaş dönemlerine ait (ör. Edo, Sengoku dönemi) orijinal nihonto’ların fiyatları koleksiyon pazarında çok yüksektir. Müzayedelerdeki rekabet ve nadirlik, fiyatları yüzbinlerce dolara taşır; özellikle iyi korunmuş, orijinal saya ve belgeleriyle birlikte gelen kılıçlar çok kıymetlidir. Antika katana alımında uzman doğrulaması (NBTHK, NTHK gibi sertifikalar) ve kondisyon raporu esastır.
Satın alırken dikkat edilmesi gereken ek maliyetler ve hukuki hususlar
Katana satın alırken fiyata ek olarak sertifika, kılıf, bakım, keskinleştirme ve nakliye maliyetleri eklenir. Uluslararası alımlarda ihracat/i̇thalat izinleri, gümrük ve yasaklılık durumları (bazı ülke düzenlemeleri nedeniyle gönderim kısıtları) göz önünde tutulmalıdır. Gerçek nihonto alacaksanız, sahtecilik yaygın olduğundan uzman doğrulaması, fotoğraf arşivi ve ekspertiz raporu istemek şarttır. Ayrıca paslanma önleyici bakım (yağlama ve uygun depolama) periyodik masraf yaratır.
Kısacası: bütçenize ve amacınıza göre seçim yapın
Eğer amaç dekorasyon veya hafif kullanımlı replika ise bütçeniz düşük olabilir; ancak gerçek dövme nihonto veya tamahagane arıyorsanız, kaliteli bir işe ciddi yatırım yapmak gerekir. Koleksiyon amaçlı antika arıyorsanız uzman rehberliği, sertifikasyon ve sağlam bir bütçe şarttır. Bir katana alırken “ne için” aldığınız, hangi standartları istediğiniz ve hangi güvenceyi talep edeceğiniz fiyatı en çok belirleyen unsurlardır.
